DE DROOMTUINEN EN ACHTERHUIZEN VAN
JULIA VAN VERSCHUER
JULIA VAN VERSCHUER
(1926 - 2016)
door Alexandra Gabrielli
door Alexandra Gabrielli
(Artikel gepubliceerd in 1971)
Julia van Verschuer (45) groeide op in een stukje wild natuurland, het Ríjk van Nijmegen, ook wel 'Droombos' genoemd door de kenner van planten en bomen, Heimans. Dit droombos, zijn sfeer, zijn uitstraling, zijn geheimen, zijn verborgen plekken, zijn vijvers en tuinen oefenden een magische invloed uit op Julia van Verschuer.
Achterhuizen (1970), litho
Het bos bleef niet gespaard tijdens de Tweede Wereldoorlog; het werd verwoest. In haar tekeningen grijpt Julia terug naar haar jeugd, het zijn herinneringen, droomherinneringen. Zlj probeert dat wat kapot is weer ‘heel te tekenen’. Toch is zij niet alleen verzonken in haar eigen droomwereld. Wanneer men naar haar Achterhuizen kijkt, wordt men door een vreemde verwondering bevangen. Een dode en tegelijk levende stilte wordt gevuld door in verval verkerende huizen die wachten op... vernieuwing of afbraak? De achterhuizen van Amsterdam. Omwille van een metro, brede autowegen en andere redenen worden hele wijken met de grond gelijk gemaakt. Deze achterhuizen doen ons eraan denken dat wij zoveel vernielen.
Ruïne kippenhok, litho
Boerderij in Twente, tekening
Na de oorlog verhuisde Julia naar Amsterdam. Zij ging studeren aan de Rijksacademie en trouwde in 1948 met graficus Eric Thorn Leeson. Na in tien jaar veertien maal verhuisd te zijn vestigden zij zich voorgoed in 1960 in Amsterdam. In de jaren '61-'65 ging Julia opnieuw naar de Rijksacademie om zich de beeldhouwkunst eigen te maken. Zij nam deel aan verschillende groepstentoonstellingen.
Vorig jaar exposeerde zij samen met Riek Wesseling in galerie Mokum in Amsterdam.
Op verzoek van Julia schreef ik een stukje over haar werk voor een tentoonstelling in galerie Imago in Amsterdam
van 27 april – 22 mei 1996:
van 27 april – 22 mei 1996:
Dinofant
In 1971 zag ik voor het eerst een litho van Julia van Verschuer, Benedentuin getiteld. Het was een ‘secret garden’, een ‘hortus conclusus’, alleen toegankelijk voor hen die zich laten vangen in stilte en magie, eigen aan zo’n geheime tuin.
In deze litho heeft Julia ‘stilte’ weergegeven, zoals zij later ook zou doen in haar beelden. Julia noemt haar beelden realistisch, maar zijn ze dat? Soms zijn ze niet alleen realistisch, maar ademen ze dezelfde sfeer als haar tekeningen en litho’s.
De woonomgeving van Julia heeft een beslissende invloed op haar grafische werk uitgeoefend. In tekeningen en litho’s keren landschap, planten en bomen, tuinen en gebouwen, ook in verval en afbraak, telkens terug. Figuren komen er niet in voor. Dit in tegenstelling tot haar beelden. Deze zijn alle figuratief en hebben mens en dier tot onderwerp.
Haar beelden staan op het grensvlak van realisme en fantasie en af en toe helt er een naar het fantastische en ontstaat er een fabeldier, dat wij regelrecht in haar geheime tuin zouden kunnen plaatsen. Het resultaat zou magisch realistisch zijn en tot deze stroming kunnen wij het werk van Julia wel rekenen.
Niet al haar werk, maar wie goed kijkt naar een van haar recent gemaakte beelden, de bronzen Dinofant, ontgaat niet dat magische tintje en juist dat element veroorzaakt bij de beschouwer een verandering in zijn gevoel. Deze magie werkt alleen als een bepaald niveau van gloed en intensiteit is bereikt in het kunstwerk.
Een opvallend kenmerk in Julia’s beelden, of zij nu van brons of van steen zijn, is intensiteit. Kijk maar naar de bronzen vrouwenfiguur Het dikke vrouwtje. Zij is een moederlijke vrouw, of een kokette vrouw, maar ze heeft ook iets van de intense stilte van een Chinese Boeddha in zich.
Julia werkt niet alleen in het klein - haar kleinste beeld is 5,5 cm hoog - het monumentale schrikt haar geenszins af. Vorig jaar werden twee bronzen paarden, beide 1,63 m hoog, op het landgoed Marienwaerdt bij Beesd geplaatst. Ze zijn hoger dan Julia's eigen lichaamslengte.
Ik heb gezien hoe zij bezig was met de paarden, en het was indrukwekkend. Pas onlangs heb ik begrepen waarom zij zo langdurig werkt aan een beeld of tekening. Zij zal niet anders kunnen en in dat proces, dat zich afspeelt tussen energiegebruik en vorming van materie, worden gloed en intensiteit opgebouwd.
Na voltooiing straalt dat af op de beschouwer. Ik weet zeker dat Julia’s beelden, tot ver in de toekomst, de beschouwer iets tonen van het hart van de ware kunst.
BIOGRAFIE JULIA VAN VERSCHUER
1926 Geboren op 16 mei te Plasmolen, gemeente Mook, als dochter van Daniel Baron van Verschuer en Maria Cox, op het landgoed van haar grootouders, de St. Jansberg.
De St. Jansberg maakt deel uit van het Rijk van Nijmegen waar zich sinds 1900 een kunstenaarskolonie vestigde, aangetrokken door de prachtige natuur. Julia’s vader tekende en schilderde ook. Haar grootvader, Gerard Cox, wonend in hetzelfde Mook, was kunstschilder. In een recent verschenen boekwerkje wordt hij ‘schilder van de ongerepte natuur’ genoemd.
1944 Het huis de St. Jansberg en de boven- en benedentuinen worden in de Tweede Wereldoorlog verwoest en zijn daarna niet meer opgebouwd.
1947-'49 Rijksacademie te Amsterdam. Tekenles van prof. G.V.A.Röling.
1948 Trouwt met de getalenteerde medestudent grafiek, Erik Thorn Leeson (1927-1970). Hij wint op 19-jarige leeftijd de zilveren Prix de Rome en vier jaar later de gouden Prix de Rome.
1961 -'65 Rijksacademie te Amsterdam. Opleiding beeldhouwen. Les van prof. V.P.S. Esser.
1965 - '96 Werkplaats in Amsterdam op de Wittenburg.
1967 Eerste opdracht van de gemeente Meppel voor het maken van een beeld, de ‘Jan van Gent’ Hierna volgen meer opdrachten van zowel gemeenten als particulieren en exposities.
1973-'96 Nieuw atelier op de boerderij ‘Hellecate’ te Markelo. Werkt mee aan de oprichting van Galerie 1881, thans Kunstvereniging Diepenheim en aan het samenstellen van een beldenroute in Twente.
Gemeente-opdrachten (o.a.):
Hangbuikzwijn, brons, op deVeemarkt te Breda
Handeldrijvende boeren met drie koeien, brons, op de Veemarkt te Nijkerk
Stiers wreedheid, brons, op het Westzijderplein (Bulleplein) te Zaandam
Drie kleine paardjes, brons, Bejaardenhuis te Markelo
Particuliere opdrachten (o.a.):
Compositie met twee paarden, brons, Landgoed Marienwaerdt te Beesd
Werkezel, brons, Leersum
Uiltje; Varkentje; Klein paarden
Groeps- en eenmansexposities (o.a.):
Arti et Amicitiae te Amsterdam / A K G ‘De Ploegh’ te Amersfoort / Stedelijk Museum, nieuwe vleugel te Amsterdam / Zonnehof te Amersfoort / Museum Schiedam / Art & Architecture te Amsterdam / Galerie Verhaar te Wassenaar / Slot Zeist / Kasteel Groeneveld te Baarn/ ‘t Spant te Bussum.